Мизхаппарнинг ўттизинчи мактуби
Кеча яшил беретимди кийип Десантчи Мизхаппар бўп тахланган хом ғиштларди қўлимди
қиррасиминан урип синдираман деп турувдим кўчада шовқум эшитилип қолди.
Шашип кўчага чиғсам, одамлар бири биридан ўзип, эшаг аридей тўзип
юғирип кетишяпти.
- Ҳа, қаяққа юғирип кетяпсилар?! Ё марапўн мисобақаси бўляптими?! -
десам , Примқул сотараш : - Чапайип калхўзига Каримип кепти! – деп
бағирди чийилдақ овозминан.
- Йўғееее! – дедим мен турган жейтимда тахтадек қатип.
– Худо ҳаққи! Одамлардан ҳол – ахвол сўрапти “Қондей чғн муаммолар бор?
Қишлик - қировлик кунларда қийланмаяпсилами? Газ, илихтр боми уйинарда?
Ун, гўш, ёғ, гуруч, каркишка , пиёз, дегандей тирикчилик нимўляпти?
Пинсенарди ўз вохтида оляпсилама? Махтапларди синп хоналари иссиқма? ”
депти! – деди Примқул сотараш юғиришдан тўқтамей.
Э, қўйсанғиз, наҳотки? Бўлиши мумкинмас – дедим мен.
- Нимага бўлиши мумкинмас ? А?! Нимага бўлиши мумкинмас?! Сен аблахлар
чўчқахонага тўпланвоп тескари ташвиқотминан онгимизди захарлаштинг!
Муна, Каримип кептию Чапайип калхўзига?! Энди нима деган одам
бўлиштинг?! Яна бўлифи мувкиммааас, бўлифи мумкммааас! дийсана одамди
жонини чиғорип! Анўви қирралик тошминан урип мийенгди қатиғини чиғорип
қўяриттиму апсуски вохтим йўхта – деди Тўлан гўрков. Кегин одамларди
йўлини қийип чиғей деп гўристон томондаги жинкўчага қорап чопти.
Тушимми ўнгимми? дийман. Кегин - Хайрият, бизди Ватанимиздаям одалат
ўннатилип, демакратийя изғиринлари эса бошлапти – деп ўйладим.
Нимагадур хўрлигим кеп, кўзларимдан ёш чиғди. Тезрақ дўсларимди топиб
улардиям демакратийяминан табрикламақчи бўлдим. Бир пайит
Чўнтакмахаллалик Дурмейл эъвогар казўн ўтигини топиллатип, пахталик
камзулига галустик тағвоп юғирип ўтип кетятувди - Дурмейлжон ака,
Каримоптинг кегани росми?! – дедим.
- Рос, Мизхаппар, рос! Каримиппинан суратка чушволей деп немис тилидан
дарс берадоғон ўқтувчи қўшним Махсудип Адвохопти галустигини тағип
кетяппан! - деди Дурмейл эъвогар холлослап.
Мен шашип уйга кирдим дагин, меҳрибон ўгей онамминан муруватлик ўгей
дадамди чақирип: - Тезда кийининар! Каримип кепти ! - дедим.
– Ў, Бўжи мўй! – деди ўгей дадам тез – тез чўқинип. Ўгей онам бўса: -
Мен бир умр Каримипти яқиндан кўришти орзу қилариттим. Муна, Худо
нийятимга еткизди - деди йиғламсирап. Ўгей дадам омборхоналарга кирип ,
чорпаяларди тагларига энгашип қорап бир пой ўтигини истади. Охири
топомей битта аяғига мадикар тапичкасини кийди дагин, Олға ! - деди.
Биз юғирип кўчага чиғдик. Кўчада ёшу қари, қизу жувон бари югирип
бормағда.Гузарга етканда қорасам Қурумбўй , Йўлдашвўй, Мамадиёрларам
кекирдагиминан ховони кесканича чопиб кетяпти.Мен юғирип дўсларимга
етволдим дагин Қурумбўйга : - Здравья желаю тавариш камандур! – дедим.
- Волна, қизиласкар Мизхаппар, волна! Муна, кўрдингизми, мени
бошаратларим тувра чиғди! Эсингизда борми, бир издахомда : - Воқтлар
кеп бизди юртимиздаям дамахурриятия бўлади деп қатиъй ишончминан
айтканман! Ашунда ҳамма мени устимдан кулганиди Қурумтрадамус деп! Энди
мени буюклигимга ишандингизми?! – деди Қурумбўй йўл – йўлакай
чўмчегидан чиғорган пичандан трубкасига тиғип туташтирип чекип
- Ҳа, ҳа – дедим мен.
- Камандур, мени пиласўпик пикримча сизди бўшчилигиздаги мотанатлик
курашларимиз , хўкматти дем аккуратия қилишка мажбурлади шкилик ! -
деди ғурурминан Мамадиёр юғурганича.
- Йўқ, индақамас! Бизди Кариммаркис бобожонимминан Кларасоткиной
бувижонимди рўҳи қўллади! - деди Йўлдашвўй хакиллап чопканича ўпкаси
шишип.
- Тувра - деди Қурумбўй Йўлдашвўйга кўз қирини тейлап.
Биз шуйтип юғирип Чапайип калхўзди қулипига етип кесак тумонат одам
жийналип оломон сохили кўринмейдоғон денгизди сингари чайқалип турипти.
Муни кўрип Қурумбўй поряд чекип йеғлаворди.
- Э, камандур, нимага еғлейсиз эри урган хотинга ўхшап?! Йеғламенг !
Алипқомат қизилқохраман камандурам шуйтип йиғлийма?! - деди Йўлдашвўй.
- Э, қизил Йўлдашин, йиғламей бўлама?! Қоренг, бунақанги думмақирятия
Америкиядаям йўқ! Мизхаппарди телбахранитель ҳамкасиплариям
кўринмаяпти. Каримип кептию кўчада биронта қўриқчи, соқчи я биронта
мелиса йўқ! Йўлларди тўсип атсипления қипти деган гаплар бўхтон бўп
чиғди! Менга қоренг, сизда қоғоз қоп парчаси боми? Прқамиз номидан
Каримипка шашилинч абрашина ёзамиз “Муна демакрятяни бошлаворипсиз. Так
держать!” деган мазмунда, век воля не видать - деди Қурумбўй шинелини
чўмчегидан қалам оп.
Мен поқталик шимимди кистасидан қоғоз қоп парчасини оп Қурумбўйга узаттим.
- Қизилошпаз Мамадияренко, букчайинг! – деди Қурумбўй. Мамадиёр
Қурумбўйди амрини бажо келтирди. Қурумбўй Мамадиёрди белига қоғозқоп
парчасини қўйди дагин лотин алиповетида ёза бошлади: - Ўрдадин Чапайип
қўрғониға кирип раийят ила бир кессак отим масопада мундоғ мутаяққинлиғ
азиматиға мутаважжух Султон Шохбоз Кўкалтош Қаландар Шайх Каримдод
дўғлат Искандари сонийға пешкаш қилинмишким, ушбу қоғоз қоп парчасиға
путип давлатхохлиғ ила изҳори қуллиқ қилғойбиз. Эрса бир кўз
югиртиғайсиз бу мактупниким одам қўйип ичкариға киюрғойбиз. Магар
монеълиғ бўлғойдир бул тадбирғаким Мизхаппар Ҳожа Дарвеш Тахта ва Мирзо
Йўлдашбой Дўғлат Чаповул ва ҳам Шайх Мамадиёр шиғовул ила буронғор,
жувонғор, ғул - ясол бирла тўлғама қилғойбиз. Итмомиға етти.
Тарих санаи икки мингу тўққуз. Тўнғизхона.
Қурумшох Мирзо Мўриқултезак Таппитутуний.
Қурумбўй шуйтип абрашенани имзолади дагин уни етти буклап олдимиздаги
одамларга узатмақчийди пахталик камзулига галустик таққан Дурмейл
эъвогар пойлап турип Қурумбўйди қўлига тейланип қоғозқоп парчасига
путилган абрашенани тортволди дагин одамларди сурип - туртип олдинга
интилди: - Пўш! Пўш! Қўлимда каттани номига путилган мактуп бор! Йўлдан
қочизлар! Мен бу хатти топширип он хазратминан билла расимга
чушмахчиман! – деди у. Бир маҳал Тўлан гўрковам ашеда пойлап
турганакан, Дурмейл эъвогарди кекирдагидан хиппа бувип: - Қаяққа?! Бу
ерда биз нима деп туриппиз?! Қона, хатти бияққа узатчи! Бу хатти
ютвошимизга мана мен оборибераман! Менам Каримиппинан билла суратка
чушип у суратминан хокимларди, бонкирларди, райисларди қўқитаман. Муна,
Каримип мени яқин ўшнам бўлади! Менга тезликминан хич қандей Тендерсиз
200 гехтар ер берларинг! Мен пермер бўмахчиман! Эмаса хамменгди иштан
хайдатип чатағингди чиғораман ! – дийман! Кегин қабристонди
хусусийлаштираман дагин, бонкадан хесоп рақам очип “Тўлангўрков” совдо
ишлап чиғориш фермасини очаман! Маҳаллада ким ўлса олдиндан бонкага пул
ўткизсин эмаса кўммиман деп тилвзрдан, радийўлдан эълон қиламан!
Қабристонди янига камбахоллар учун махсус одам яқадигон хашаматлик
кремоторий қураман! Кегин қабртош, капан сотадоғон магазим очсамми
деган орзуйим бор, хўмми?! Қона, йўлди бўшатларинг! Пўштачини йўлини
тўсмаларинг! - деб бақирди Тўлан гўрков. У шуйтип қоғозқоп парчасига
путилган абрашенани тортвоп олдинга интилди дагин, сахнага тирмашип
чиқа бошлади. Бир маҳал Дурмейл эъвогар кеп : - Қаяққа! Хатти бияққа
бер, виждонсиз! Аблах текинхўр! - дея гўрковди аяғларидан тортувди
гўрковди ўтиглариминан шими чечилип кетип оқиштонда сахнага чиғип
қолди. Сахнада турган Чапайип калхўз қулипини мудириминан кампирансье
Тўлан гўрковга: - Оқсоқол, бу нима жиннилик?! Тошкендан кеган мийманлар
кўрса айб бўмийми? Қани чушингчи паска! Хатти беринг , ўзимиз топширип
қўямиз! - дейишти. Тўлан гўрков қоғозқоп парчасига путилган абрашенани
арқасига яширди.
- Йўқ! Бу хатти Каримипка шахсан ўзим топшираман! Мен у кишиминан билла
расмга чушишим керак! Мени кансусисион хуқуқларимди аяғости қисенар
первозахишник, амбудисмонларга арз қиламан! - деп бағирди.
– Жуда бир беъмани, закунчи одамакансиз, оқсоқол - деди хапўлиб
кампиренсье. Кегин: - Майли эмаса, шу етта туриб туринг, мен Каримипти
чақирей - деди. Бу гапти эшитип Тўлан гўрков : - Ийи, ана ҳолос, Э кам
бўменг кампиресье улим - деди дагин, яктагини оқиштонига запрапка қп
соқолини тартипка келтирди. Бир пайт сахнага Дурмейл эъвогарминан бир
аяғида мадикар тапичкасини судрап мени ўгей дадам чиғди. Дурмейл
эъвогар қўлини буйтип бўкис қп сакрап – сакрап Тўлан гўрковга зарба
бермахчийди ўгей дадам уни қўлидан ушлап самба қип кўтарип ерга
тейлади. Кегин қўлини буйтип айлантирип айлантирип мадикар тапичкалик
аяғиминан Тўлан гўрковди тевип, йиқитти. Гўрковди тамағидан қўлини
ўткизип удушаюший приёмди қўллап бувди дагин менга қорап: - Мизхаппар!
Хатти ол, улим! – деб бақирди. Мен пахталик шимимди кистасидан зелённий
беретимди оп , кийип энди сахнага сакраяссам, ичкаридан кампиренсьени
овози эшитилди: - Қадрлик калхўзимиз дийқанлари! Олий мартабалик
мўхтарам мехмонимизди қарсакларминан қарши олинар! Шундан кегин
гулдирос қарсаклардан калхўзди қулупи ёрилип кетей деди. Бир пайит
мундей қорасак сахнага қизиқчи Эргаш Каримип чиғип келяпти. Тўлан
гўрков юғирип борди дагин Эргаш Каримипти қучағига ўзини отип
йиғлаворди: - Сиздиям кўрар кун боракану, ўртақ Каримип! Тилвизирда
бошқача кўрсатишараканда – а, аблахлар? Қоренг , Халқимизди
ташвишиминан кечани кеча, кундузди кундуз демей, куроткаям бомей
ишлўрип озип кетипсиз. Мунави қоғозқоп парчасига путилган хат сизга.
Интимос, йўғ демасангиз сизминан билла расимга чушвосак – деди у.
– Расимга тушовузми? Ха, майли, бемолол, бемолол , отахон - деди Эргаш
Каримип. Қулип мудири сураткашти чақирди. Тўлан гўрков, Ўгей дадам,
Дурмейл эъвогарлар Эргаш Каримиппинан суратка чушишти. Улар сахнадан
чушишгач Эргаш Каримип кўзайнагини тақти дагин, қоғозқоп парчасига
путилган бизди абрашенамизди оп овоз чиғорип ўқий бошлади: -
- Ўрдадин Чапайип қўрғониға кирип раийят ила бир кессак отим масопада
мундоғ мутаяққинлиғ азиматиға мутаважжух Султон Шохбоз Кўкалтош
Қаландар Шайх Каримдод дўғлат Искандари сонийға пешкаш қилинмишким,
ушбу қоғоз қоп парчасиға путип давлатхохлиғ ила изҳори қуллиқ
қилғойбиз. Эрса бир кўз югиртиғайсиз бу мактупниким одам қўйип ичкариға
киюрғойбиз. Магар монеълиғ бўлғойдир бул тадбирғаким Мизхаппар Ҳожа
Дарвеш Тахта ва Мирзо Йўлдашбой Дўғлат Чаповул ва ҳам Шайх Мамадиёр
шиғовул ила буронғор, жувонғор, ғул - ясол бирла тўлғама қилғойбиз.
Итмомиға етти.
Тарих санаи икки мингу тўққуз. Тўнғизхона.
Қурумшох Мирзо Мўриқултезак Таппитутуний.
Э, ишанўринг, Эргаш Каримип ўқиган бу абрашенани эшитип залдаги одамлар
кулип қатворишти. Чапайип калхўзига кемаган Каримипам эсимиздан чиғди.
Шунақа ҳангомаларам бўларакан, Сайтмират ака. Майли эмаса, барча
Ўзбекистонлик мухожирларга солом айтасиз. Эҳтиромминан укангиз
қизиласкар Мизхаппар.
2009 инжи йил, 21 инжи январ. Кундуз сохот 1 дан 7 милит ўтти.
Чапайип калхўзи.
|
