Мизхаппарнинг
ўттиз бешинчи мактуби
Хуббихонминан
маҳаллакамкетти уйига ўт
қўйворганимиздан кегин бизди паженник
камандадан хайдаворишди.
Мен бекар юрмейин, ҳамма ёмонликлар
бекарчиликдан кеп чиғади деб яна
талада ишлаяппан, жамоатчилик
осасида. Ишим оғирмас. Ҳар куни
пилонкани тагига чигит экяткан
трахтирчига шийпонда чой қайнатаман.
Кеча Катта Парғона Каналига бориб
юрамами деп зовурдаги сувдан бир
челак олдим дагин, сомоворга
қуйдим. Кегин йилғинзорлардан териб
кеган тезакларди саларкага чилаб
сомоворга ўт яқтим. Трактирчи изақ
увотларда трактирини тириллатип
чанг тўзон кўтарип чигит экяпти.
Трактирди арқасидан қалдирғочлар
учиб юрибди.Чой қайнаганда тутга
илинган омочти темирминан уриб
занг чоп трактирчини чойга чақирдим.
Трактирчи кеп “Халқ сўзи” деган
газийтага нониминан темир лаганчасини
қўйди. Кегин лаганчасига қуруқ
чой соб қайнақ сув қуйиш учун
сомоворди жўмрагини буради. Нимагадир
жўмрагдан қайнақ сув чушмади.
Шундан кегин мен унга ярдамлашай
деп трахтирчига: “Сиз лаганчейзи
тутип туринг мен сомоворди
энкайтирип қайнақ сувдан қуяман”
дедим. Трактирчи хўп деп лаганчасини
тутиб турди. Мен сомоворди
энкайтириб қайнақ сувдан қуя
бошладим. Бир маҳал трактирчини
идишига сувминан билла бинаса
талак айтип чушса бўлама? Буйтип
қорасак, идиштаги нарса қайноврип
қатип торашаси чиғип кеткан бақа
экан. Зовурдан сув оғанимда бақаниям
қўшиб об сомоворга қуйворганаканман.
Трактирчи темир лаганчасини ушлаган
кўйи менга тикилип турди дагин:
- Бу қанақаси, ўшна? Чойда бақа
нима қиляпти? - деди. Мен сир
бой бермей: - Бақа буқақ касалига
дори бўлади – дедим. - Йўғе –
деди трактирчи. Ҳа – дедим мен. - Э
кам бўманг, Брюсхаппаржон. Биз сизди
пақат қоратеминан шуғилланади
десак, тавиплик хунарингизам бораканта
а? - деди трахтирчи. - Ҳа, озгина
табобатминанам шуғилланип турамиз.
Ибн Синони “Ал қонун фит тиббун”,
“Қора бодин кабир” китопларини
ўқиб оз – моз... - дедим мен
камтарликминан. - Яшанг, барака топинг,
Брюсхаппар. Касалди тузалгиси кеса
уни янига тавип ўз аяғиминан
келади дегани туврекан. Мени турмиш
ўртағимди буқақ касали бор. Дардига
шипо истап биз бормаган боғ, биз
кирмаган кавак қомади. Мана тағдир
насип бугунакан. Мен трактирди
бардачўгидан алимин чайнахти об
унга сиз қайнаткан шу дори чойдан
соб тезда турмиш ўртағимга оборей.
Бечара олти йилдан бақа шу дартти
тортади. Новодо бургатми, ҳосилотми,
раисми кеп қоб мени суриштирса
зарил ишминан уйига кетувди ҳозир
келади денг. Ҳа, айткандай, агар
хотинимди дарди шу дори чойминан
тузалип кетса, аяғийзи тагига қўй
сўяман – деди трактирчи. Кегин
трактирини бардачўгидан алимин
чайнахти олди дагин, унга сомовордаги
қайнақ сувдан қуйиб тўлғазди. Кегин
менга раҳмат айта – айта уйига
қораб кетди. Мен толларди соясидаги
шолча тўшалган сўрида ёнбошлаганимча
талаларда жимирлаяткан саробларга
термулиб ётдим. Чўчқахона томонда
ғуррак ғуриллади. Рохатижон шабада
ғир – ғир эсиб десангиз, попук
чиғорган тол новдаларини тебратади.
Трактирчини гапларини ўйлаб кулгим
қистади. Аяғизи тагига қўй сўяман
дедия. Уям ҳамкасплардан шикилик.
Ўзимизди орзон қўйдан сўймақчи
назаримда. Ҳа ишқилиб хотинини
дардига шипо берсин – деб ўйладим.
Кегин Қурумбўйди Мирза Мўриқул Тезак
Таппи Тутуний таҳаллусиминан ёзган
бир шеъри эсимга чушти.
Қўрқинчилик чуш ёки
кашмар
(Патма
– Зўра парзанларимизи бизнесмен
эрига тейлап Дубайга кетип қоған
севимлик ёрим Қорявонуга бағишлейман)
Тушимда
бир кучук
Буйтип
тилга кириб:
-
Ҳей, Қурум, онамди терисини бер!- деди
Бошимдаги
телпакка қораб.
Шуйтип
қизиқ – қизиқ гапларди ўйлап ўзимга
ўзим илжайиб ётип ухлаб қоппан.
Ўйғансам, қуёш Тяншон тоғлари ортига
ботятканакан. Трактирчи ҳалиям
келмапди. Мен зерикиб ўвзимди буйтип
бегамонтка ўхшап очип эснадим.
Кегин бекар ўтиргунча хунар урганей,
хунар, хунардан унар деп ўннимдан
турдим дагин, трактирга чиғдим.
Чиғип калитти буровдим трактир
юрди. Ке, дедим, шу трактирчига
ярдамлашей. Райисми хосилотми, бургатми
кеп трактирчи чигит экяптийкан
десин деп еттинжи тезликка уладимми
баҳай, газди босувдим трактир
талани чангитиб юрип кетти. Мен
трактирди юргизишка юргиздиму
ховлиққанимдан қанақип тўхтатишти
билмей қолдим. Мен тормизди
топкунимча трактир зовурга ағанаб
кетти. Яхши ўзим каминкадан сакрашка
улгирдим. Ияғ – бияққа қорасам ҳич
ким йўқ. Биров кўрмей тезда жуптагди
росладим. Юрагимга шейтанчирақ яқса
ёришмейди. Эттасига эттаминан сохот
12 ларда трнопка қилятсам пўштачи
қорақоғоз парчасига путилган хат
тейлап кетти. Сайтмират акамдан
телбаграмма келдимикин деп хатти
оп ўқисам, у Чопойип шаҳар
прқултурасидан кеган повускейкан.
Повускани ўгей дадамминан меҳрибон
ўгей онамга кўрсатувдим улар роса
йиғлашди. Бир зумда қўни – қўшни,
маҳалла -кўй тўпланди. - Навода қайтип
кемей қомалип кетсам, розўлинар –
дедим мен. Анъанамизга кўра ўгей
дадам патапаратимизди апчиғип мени
мўйнимга галустик тақтирип
қишлағдашларминан билла суратка
олди. Шуйтип ўгей дадамминан ўгей
онам , оқибатлик ҳамқишлақлар мени
аптабўз астанўпкагача кузатиб
қўйишти. Мен эшиги рандаланмаган
гарбил тахтадан қилинган аптабўзга
чиғип Чопойип шаҳар пирқултурасига
қораб жўнадим. Прқултурада мени
сўраққа тутишти.
Сизда
одамларди доволаш учун натариустан
тастиғланган лицензия борми? - деди
тирковчи. - Йўқ, нимайди? - дедим мен.
- Унда нима ҳаққингиз бор одамларди
даволашга? Ё Мединусти томомлаганмисиз?
- совол берди яна тирковчи. Ҳа,
нимўпти одамларди доволасам? Ўзинар
соғлом авлот, соғлом авлот! - деб
оламга жар соляпсилару жамғарма
пулига латаря чиғорип сотип. Оналар
буқоққа чолиниб ётса соғлом авлот
бўлама? Шолғом авлот бўладию унда?
Касал одамди доволаш жиноятми? - дедим
менам бўш кемей. Тирковчини жахли
чиғди.
Э,
сохта тавип! Бечара трактирчи
акамизди яккаю ёлғиз хотинини
доволейман деб дардини баттар
қипсизу! Сиз берган дорини ичкач
буқоқ касали баттар кучайип,
бақбақаси мисли кўрилмаган даражада
каттариб кетипти! - деди у қўллари
асабий титраб сигарет чекип.
Йўғе,
тухматам эвиминанда, ўрдак тирковчи.
Бўлиши мумкинмас - дедим мен.
Тириговчини баттар жаҳли чиғди.
Кегин ярдамчисига бақирди: - Латапагон! Зайноп икаленг жабрланувчини
апкиринар бияққа! Латапагон
ес, ўртақ камандур – деп чиғип
кетип анчадан кегин жабрланувчини
опкиришти. Қорасам Латапагон
Зайноп деган ўшнасиминан жабрланувчини
бақбақасини чўпакка илип кўтариб
келишяпти. Арқада трактирчини хотини
йиғлаб мени қарғап келяпти.
Муна,
кўрдингизми, хашаки тавип?! Қоренг,
бечорани бақбақаси палаткадай бўп
кетибди! Яхшиям бахтимизга трактирчи
акамиз инфаркт бўпқолдилар, эмаса
у сизди тиккасига сўйвораритти!
Ана унда кўрариттингиз томошани -
деди тирковчи. Кегин жабрланувчига:
Янга,
йиғламанг. Худо хохласа яхши бўп
кетасиз. Дорини қачон, қанча
ичувдингиз? - деди.
Трмш
ўртағм битта алимин чайнахта дори
апкеп шуни баняти шпо деп ичинг,
севгулим деди. Мен трмш ўртағмди
айтканини қп банят шпо дедим
дагин дорини ичвордим – деди
трактирчини хотини.
Ҳамасиния?!
- дедим мен.
Ҳа
– деди трактирчини хотини.
Э,
қанақа беморсиз, янга! Дориниям
бир чайнак ичадими одам?! Бир кунда
уч маҳал, овқаттан олдин чой
қошиқда ичмабсизда! - дедим мен.
Мен
не вилай? - деди йиғлаб трактирчини
хотини.
Яхшиям
чойқошиқда ичасиз деб ретсепт
ёзбермаганаканман. Сўтта мен беморга
дорини чайнагиминан ичинг демаганман
деп айпимди тан омадим. Муни устига
Қурумбўй тирковчини қўрқитип: -
Мизхаппарминан ҳазиллашменг, тавариш трковчи. Уни
импралистик дўлатларда харобазашитник
ўшналари бор.Улар илихтрасеансларга ўхшап изағ мосападан турип одамларди захишайт этади. Ўшиларга ёзворса
томом бўласиз. Чатағингиз чиғади.Айниқса Сайтмират
акаси ёмон иғвогар. Интрнатка моқала ёзворса ишдан лой чопланасиз -
деп қўйипти. Шуйтип денг , Сайтмират
ака, жазодан қутилиб қолдим. Ҳозирча
шунақа гаплар. Майли эмаса, мен
ҳар – хил гиёхлардан дори таяллашим
керагиди. Ҳайр, ака. Яна қорақоғоз
парчасига путилган мактубда
учрашкунча омон бўлинг. Эҳтиромлар
ила укангиз дала госпиталини
доригар пармацепти, қизиласкар
Мизхаппар.
8 инжи апрель, 2009
инжи йил, оқшом сохот 8 дан 18 мент
ўтди.
Чапайип калхўзи.
|