Мизхаппарнинг йигирма учинчи мактуби
Кеча шом пайтида биров чақириб қолди. Ўтигимди кийиб кўчага чиғсам,
Қурумбўй, Йўлдашвўй, Мамадиёр учаласи мени кутиб туришканакан.
Қурумбўйди эйнида Чамадонипти кастими.
- Ҳа, кеч кирганда яна қаяққа кетяпсилар? – дедим мен. Йўлдашвўй ияқ –
бияққа аланглади дагин, мени қулағимга пичирлаб бир гапти айтти. –
Йўғееее? – дедим мен сергакланиб. Айтишича, Қурумбўй пойиздан кийиб
чушкан Чамадонипти кастимини чўмчегидан беш – олтита Ўзбек
паспортиминан бир пўчка дўллер чиғипти. Биз камандурди имосиминан
чўчқахонага қораб йўл олдик. То чўчқахонага еткунимизча чурқ этмей
бордик. Описка кириб шейтанчирахти яқиб, чўчқани охурига жейлашиб
ўтириб оп Қурумбўй "Қизил яланғаяқлар” ва "Хато мошинаси” партияларини
нўбаттан ташқари йиғилишини очиқ деп эълон қилди дагин, кун тартибидаги
иштимоий масалани ўртага тейлади.
- Қадрлик қизил яланғаяқлар, мўхтарам "Хато мошинаси” партиясининг
озалари, ҳурментлик дептатлар. Ҳаммангизди хабарингиз бор, одамсотар
тадбиркор Чамадонипти номаълум бандихлар вахшийларча ўлтирип пойизди
деразасидан тейлаворишти. Мархумди кастими бизга ядгаллик бўп қопкетти.
Кеча буйтип кастимди чўмчекларини шмон қилятсам, беш – олтита
паспортминан бир пўчка дўллер чиғди. Муна , бир тигинигаям текканим
йўқ. Менда бу пулларди Чапайип калхўзи ўрамида яшейдоғон камбохол –
қашшоқ, етим – есир, ғарибу ғурраболарга партияларимиз номидан хайру
эҳсон тариқасида улашилса деган таклип бор. Шунга нима дийсилар? – деди.
- Яхши таклип. Лекин шу пулга чўчқахонани реставрасия қп ахакминан
оқлап дуволларига кийикка тейланмоқчи бўптурган йўлбарусти расмини
чизип, описимизди зомонавий шарт – шороятларминан таъминласак бўмийма?
– дедим мен.
- Қизиляланғаяқ Йўлдашвўй сизда қандей таклиплар бор? – деди Қурумбўй трупкасига мўхўрка тиғип туташтирип чакип.
Йўлдашвўй ўйланиб турди дагин: - Мен шахсан доналар доноси, пардиямизди
мангу рохнамаси, гигант ва титан пикрлик мутапаккир похлаван,
камандуримиз Қурумбўй жаноби олийларини таклипларига қўшилган холда
Чапайип калхўзи ўрамида яшейдоғон камбохолларди рўйхатини тузип ўша
рўйхат вўйича хайрия доллерларди тарқатилса махсатка минопиқ бўлади
деган пиласўпик пикримди ўртага тейлейман – деди.
- Жуда яхши, қона, яна кимда қонней чғн пикрлар бор?.. "Хато мошийнаси”
партиясидан бир Мамадияренко деган ўртағимиз сўз сўраяптилар. Учинчи
микрапўнди яқип қўйинар, хурматлик дептатлар! Ҳа, қана, қизил ошпаз
Мамадияренко мархабат, сўз сизга! Бу борада сизди пикрлариз?
Мамадиёр аста ўннидан турип буйтип солобатминан тамағини қрип гапира
бошлади: - Ҳурмахлуқ қизиляланғаяқлар, қадрлик праксиямиз озалари,
ўртақ дептатлар! "Хато мошинаси” партияси юқоридаги таклипларга тиш –
тиндағиминан қарши! Шахсан мен шу партияни лидери супатида бу пулларга
қурол сотип оп уруш қп, стратегик абектларди, хусусан махалла камкетти
идорасиминан магазим ва омборхоналарди босиб оп Чапайип калхўзини
радиоузелидан ғалаба қозонганимизди эълон қлейк деган пикримди ўртага
тайлейман - деди.
Овозга қўювдик Қурумбўйди таклипи кўпчилик овозминан маъқулланди.
Эттасига Йўлдашвўй (Қўли қинғир бўсаям хар ҳолда бўғалтир, кастир
бўлибам анча йил ишлаган) Қурумбўйди ёзган мактупини маҳалла камкетка
топширди. Қоғоз қопти парчасига путилган бу тарихий мактуп қуйидагича
эди:
Маҳалла камкет ҳазрати олийларига!
Жоноп маҳалла камкет, бизким тубанда имзо чекувчилар; "Қизил
яланғаяқлар” ва "Хато мошинаси” партияларининг озалари ғазнадаги мавжут
бир пўчка доллерди Чапайип калхўзи ўрамидаги майиб – мажрух, етим –
есир, камбохол - қашшоқ, ғарибу ғурраболарга тарқатиш махсатида сиз
зоти олийларига мрожат этишка изн бергайсиз! Яна бир таклипимиз,
юқорида зикр этилган тоипага мансуп кам таъминланган ойлаларди Чапайип
калхўзини клупига тўпласакда, уларга арзимас хайру эхсонимизди
тарқатсак.
Таъзим ва таъвозеларминан Қизил яланғаяқлар партуясини ройиси мўхтарам Қурумбўй Маллабой ўғиллари.
Маҳалла камкет қоғоз қоп парчасига путилган хатти оп тамоми юқори
ташкилотларга тилпон қп хушхабарди хамма йўққа тарқатти. Бу оламшумул
мактуп катталаргаям маъқул кеп рўйхатлар тузилип рўйхаттаги мўҳтож
одамларди Чапайип калхўзди кулупига йиғишип бизди Чўчқахонадан мошинада
опкетишти. Борсак, клупка одам сиғмейди. Томларгаям чиғволишипти. Биз
мошийнадан тушяссак, канней – сунней, ноғоралар чолинип, патапаратлар
шиқиллап, камралар суратка оп тулвидиниядан кеган жуннолислар бизди
қуршовга олишти.Қорасак, атлас кўйнак кийган қизлар сўвихта гилдирап
нон – туз кўтариб келишяпти. Қани эмаса, олинар нонлардан тузга қўшип
деди мулозамат қип Чапайип вилоятини хокими. Биз рахмат айтип нонларди
тузга текизип лунжиларимизди буйтип шиширип нонларди битта қўймей еп
увоқлариниям тўплап каппа отип сочиққа ўвзиларимизди артип кекирдик.
Чапайип вилояти хокимиминан Чапайип туман хокимлари буйтип «Келинар,
саҳоватлик бой акалар, келинар» деп қўл қовуштирип туришипти. Мактаб
боллар лотин алповитида шғр, айтип бизга гулдасталар беришти. Ичкарига
кирувдик золда ўтирганлар ўринларидан туриб қарсак чолворишти. Биз
сахнадаги устолларга ўтириб дуво қилдик. Тик турганича тўхтамей қарсак
чоляткан одамларга Қурумбўй қўлиминан буйтип ишора қп: - Ўтиринар,
ўтиринар – деди. Ҳамма ўтиргач, Чапайип вилояти ҳокими меҳр мурувват
ҳақида икки соат нутқ сўзлади. Қорасам, Қурумбўй зерикип птичий гриппка
чолинган касал тўвиққа ўхшап эснап, Йўлдашвўй уйқуси кеганидан кўкнори
ичвоған одамди сингари мункиб – мункиб кетяпти. Мен Қурумбўйди қулағига
пичирлаб : - камандур, йиғилишти тезрақ якунлейк, ҳозир Йўлдашвўй
ўтирган ерида ухлаб қоб истолдан ағанап чушади – дедим. Қурумбўй «Хўп
бўлади» деди дагин каааатта попкани қўлтиғлап нутқ сўзлагани кетяткан
Чапайип туман хокимини кастимидан тортиб: - Катта, сал камрақ гапирип
амалий ишка ўтейк, век воля не видать. Биз силарга ўхшап бекарчимасмиз.
Чўчқахонани ахакминан оқлаб дуволга кийикка тейланмоқчи бўптурган
йўлбарус расмини чизишимиз керак. Қани ғарибу ғурраболар? Чақиринг,
сахнага. Нўбатминан келишўрсин эмаса. Тез - тез уларга дўллерларди
тарқатейк. Бечараларди бола –чақаси камбикўрмани еб дадам қачан нон
апкеларикин деп кутиб ўтиришкандур. Пулди тезрақ тарқатсак улар тезрақ
уйига нон оборади - деди. Бу гапларди эшитип Чапайип вилояти ҳокими
Қурумбўйга яқин кеп қўл қовуштирганича : - Шундей қилейкма, Қурумбўй
Маллаювғич ? – деди. Қурумбўй ҳа дегандей бош ликиллатти. Чапайип
вилояти хокими "Хўп бўлади ака” деди дагин ғарибу - ғурраболарди
сахнага чорлади: - Қани, эмаса камбахоллар, нўбатминан сахнага
чиқўринар. Қурумбўй акам бизга доля берадилар, анақа, эхсон… – деди.
Кегин сап тортип келятканларди олдига турвоп шлампасини коса қп бирдан
йиғлаворди: - Қурумбўй Маллаювғич, мени ойлигим ҳаддан ташқари оз. Шу
даражада озки, рўзғоримди тебратишимга туман хокимларидан, калхўз
райисларидан тўхтовсиз оляткан пораларимам етмаяпти. Кеча қорасам,
хусусий совдо пирмаларимиз оборотидан тушкан ойлик пойда бор –йўғи икки
милён етти юз олмиш тўққиз минг дўллер бўпти холос. Хусусий кемани
қўйинг, хич бўмаса битта верталёт сотиб олишгаям қурбим етмаяпти.
Қўлимиз юқалигидан Лимузинда юриппан, ҳаммага кулги бўп.Йўқчилик ўлгур
ёмонакан, Қурумбўй ака. Меҳр - шапқат, инсонпарварлик сингари олий
инсоний туйғулар ҳаққи менга пича ярдам қмасенар бўмейди – деди Чапайип
вилоятини хокими кўз ёшларини шлампасига артип. Қурумбўйди раҳми кеп
унга юз дўллер берди. Хоким "Раҳмат, кам бўменар " деп шлампасини пулга
қўшип бошига кийволди. Хокимди кетидан етмиш ямақ порма кийган
полковник зуванияси бор ГАИшник пуражкасини чўмич қп олдинга чўзганича
Қурумбўйга яқин келди дагин айтип йиғлай бошлади: - Қаландар шаҳрига
борсам бошимдан офитоб ўтти… Биз ГАИшникларга раҳмиз кесин, ака. Биз
умуман ойлик омей йил ўнакки ой текинга ишлеймиз. Йилди бошида бир
баклажкадан поқта мойи, бир киладан қурт тушкан макрон беришкан холос.
Ойлих бермесиларми? - десак, аччўтта оласанлар дейишти. Пиллани пулини
уч йилдан бери оломиймиз. Ойлиқ беришмагани ичун биз хич ким
кўрмейдоғон пана - пасқамларга бекинвоп радарминан буйтип шўпирларди
йўлини пойлеймиз. Қонунди бузмаган бўсаям бинаса қп айпини топиб бор –
бурдини шилиб оламиз. Шўпир бечаралар биздан қўқип худди дапн
маросимига кетятканга ўхшап жуда секин юришади. Ўзини билганлари
Хорманг камандир деп доляни каплап ўтип кетўради. Ов юрмей қоса йўлда
жўн кетяткан пуқороларди паспортини тепширип "Тириштирип” соққасини
оламиз, соққа бермаса оддий одамдиям бир зумда террарист , нашапуруш
деп эълон қлишга мажбурмиз. Ўзиз ўйленг, биз мелисаларга еталлик ойлик
беришса шуйтип қарақчилик қиламизма? Қаландар шаҳрига борсам, қўлимдан
тутмади ҳеч ким… Қурумбўй ГАИшниккаям юз доллер берувди уни арқасидан
пирқирол чиғип кеп: - Қурумжан Маллаевич, мени йиғламаятканимга хойран
бўменг. Ноҳақ қомалип кеткан одамларга, уларди етим қоған
парзантларига, қон - қахшаган ота - эналарига раҳмим кеп йиғловрип мени
кўзимди кўзяш ишлап чиғоредоғон безлари қуриб биткан. Ойлих озлигидан
ноилож минглап бегунох одамларди экстримист озаси деп 15 – 20 йил
озотлиқдан махрум қлишка мажбур бўляппиз. Мўҳтожлик ёмон нарса
бўларакан. РўзҒОР деп ота – буваларимиз тувра айтишканакан, Курумжан
Маллаевич. Шунча пора осамам бу ҒОРди тўлдирибўмаяпти. Ишансез,
мўҳтожликка чидолмей охири дўхтирларга пўчкамди сотмоқчи бўлдим.
Духтирлар тепширип кўрип: - Бўмейди, пўчкезда ёнғоқдек – ёнғоқдек
иккита тош боракан - дийишти. Индақа бўса жигаримди сотаман дедим. Улар
яна мени УЗИ да тепширип кўришти дагин: - Апсуски жигариз серрозли
эгнакўк бўп ирип юрагизам чирип томом бўпти - дийишти. Кийинятип : -
ошқозон омейсиларми? - дедим умитминан духтирларга кўзларимди буйтип
жовдиратип қорап. Духтирлар йўқ, ошқозон омимиз дийишти. Шуйтип
қадримга хапўлип келяссам Калхўз кулипида тўртта милардер бой дўллер
тарқатишяпти деган гапти эшиттиму тувра шияққа чопиб келўрдим. Менга
ярдам қўлинарди чўзмасенар сира иложи йўқ. Нмага дсангиз йўқчилиққа
чидомей "Э, Худо! Биз текинхўрларди ўйлейдақан ҳайрия ташкилотлариям
боми я йўғми!” деп порят чекворсам зилзила, бўп чўчқахонадаги описинар
ағанап пахса дуволлари силарди босип қолама? деп қўрқаман. Менга
барибир. Почему, потому что, мени уч қаватлик особнягим жуда мустахкам
қурилган. Мен битта нарсага ачинаман холос, Курумжан Маллаевич, Агар "
Дунёдаги энг кашшоқ одам” номлик халқаро мисобақа ўткизилса шубҳасиз
мен биринчи ўринди эгаллариттим… прқирол шуйтип ўксип – ўксип йиғлади.
Қурумбўй пркуроргаям юз доллер берувди уни арқасидан Чапайип вилоят
солиқ бошқармасини бошлиғиминан Божҳонани бошлиғи чиғди. Улар энди юм –
юм йиғламоқчи бўп турувди, Қурумбўй уларди дийдиёсини эшиткиси кемади
шклик, қўлидаги пулди пачкасини йиртип "Боре!” деди дагин пулларди
шипка қоратип отди. Дўллерлар ҳар қаяққа чачилип кетти. Золдаги
тўнғиздан тўқ тамоми катталар бир – бирини тепалаб дўллерларга
тейланишти. Тўс – тўпаланг, ур - йиқит, қий -чув бўп истоллар синип
мушлашиш бошланди. Бир маҳал "О, доллеееееер! Доллеееееер!” деп
кўзларини поқтаси чиғип пулга тайланяткан одамлар гирдопи хунук айналип
биздиям сурип кетса бўлама? Яхши денг, мен қоратеминан шуғилданганман,
очкўз оломонди буйтип тевип, уриб блок қп юрип дўсларимди ташқарига
опчиғдим. Ташқарига чиғсак Қурумбўйди эйнидаги Чамадонипти кастими йўқ.
Э, тирик қоғанимизга шукр деп Чўчқахонага қорап жўнадик. Чўчқахонага
етей деганимизда битта эшак бақириб ҳанграворувди пиласўпик пикрларимиз
пораканда бўлди. Миндей қорасак Бадалип берган қадрдон эшагимиз бизга
қорап кулип турипти. Суйунип Уреееее! Деп бақирвордик. Шунақа гаплар,
Сайтмират ака. Майли тмасам, бизди сўраганларга солом денг. Хурматминан
қизиласкар МИЗХАППАР.
24 инжи ўхтобр, 2008 инжи йил , Кеч сохот 8 дан 28 милит ўтти.
Чапайип калхўзи.
|
