Холдор Вулқоннинг ижодий саҳифаси.

Мизхаппарнинг  бешинчи  мактуби

Дерзинди панарёғи деп ўйлап тутантириқ қилиш махсатида ўчахтаги тезакка қуйип, гугут чағип алангада чачларимди олмиш прасани, мўйловимди ярми куйип кетип ёзяткан мактупим зудликминан етип молим бўлсинки, ўшал импрализмди ўчағи бўған изақ элларда чачларини сумалакка ундирилган буғдайдай тикка қип, регистронларда қисқичбақа, лангуст - мангустларди алвон турлик кўкатларга қўшип еп, искузми, окей, тенкю деп юрган хур ментлик Сайтмират акамга деп билодурман.Солом, мистер Сайтмират ака. Қалай,  Ватандаштлар яхши юриппа? Ҳа, яхши. Кўз тиймасин. Менам юриппан, ака, сўлагим оғип, кетмонимди елкага ташлап, қўлтиғимди ғарт - ғурт қашлап.

Кеча қоренг, сўлагим таладаги тутка илашип қоғанакан то уйга етип кегунимча узилмапти. Назаримга сўвиғим ошип кетипти ўхшейт. Пасмахаллалик Мезмонали ака деган дўхтирга учрасам витамин етишмаганидан мукчайип қоған духтир қуввв - қув йўталип: - Ука, сизминан биз дардқандашаканмиз. Бу дард қуруқ нон - чой ичип юрўришти оқибати. Қани энди ҳич йўқ хаптада бир қозон қайнап турса сўвихчанлихтан қутулип мисаппо бўп кетариттик - деди. Кегин кутилмаганда истолди чолип ашилла айттишка тушти:

Борип айттим тавиипларгааа: -
  Бу дардимга давооо бормуууу?
  Тавиииплар айтти: - эй, лодоооон!
  Бу дааардни бедаво дерлааааар.
  Қаниии Мажнунминан Ширииин?
  Қаниии Лайломинан Порхоооот?
  Улаар ўтти бу оламданееееей,
  Бу олам бевапо дерлаааааар!..

Гапти айналтирмей янгилихлардан бошлўрей - а, ака? Хўп бўлади. Ўткан хапта Қурумбўйди хотини Қоряхонди тўви айнип қолди. Қурумбўй уни “Тез ярдам”га босип банийсага оборса Қоряхонди духтирлар килянкани орқасига олиб ўтишволип тепширип - тепширип терапияга ётқизишип қўйипти. Қурумбўй хотинига: - Қорявони, шашилишта хич нарса омей келўриппан.Эмаса мен уйга борип сизга тўвиқ шўрва қип, чайнак - пияла, дастахон, қошиқ апкелей век воля не видать - депти доғин, уйига кетипти. Бечара тўвиқ шўрвани оп, қанатлари йўқ шайтон оворасини мнп саккиз - саккиз қип банийсага кеса терапияда хотини йўқ. Хайроооон бўп битта духтирдан: - Духтирбой, манўви палаткада мени хотиним ётувди Қоряхон деган, памиласи Маллаюва. Қани у? - деса духтир: - халиги, ўзга сайёралик гуманоидларга ўхшейдақан хотинми? - деп сўрапти. - Ҳа - ҳа, бўйи бир метру йигирма саккиз сантиметр, қоратўридан кеган, ғилай, бир оёғи сал калтароқ, қорин соган, оғзи катта, юзи Тундрада буғу бақадигон аёлларди юзига ўхшашип кетади - деп жувоп берипти Қурумбуй. - У бизди касалмасакан, раддомга ўткизвордик - депти - духтир. Қурумбўй беттар хайрон бўп: - Ие, нимага раддомга ўтказасилар? деса духтир буйтип елка қисипти. Қурумбўй юғириииб раддом томонга ўтипти доғин, хотинини суриштирипти. Суриштирса, бир оқ халат кийган мент сестра туйнихтан бошини чиғарип: - Киёв бола, суюнчини чўзинг! Патма - Зўвра қиз кўрволдиз! Сизди туғуриқхона маъмурияти номидан табриклеймиз! Сизга оилавий бахт, Ватанимиз тараққиёти йўлидаги бунёткорлик похолиятизда улкан муваппақ пақ уятлар тилеймиз!- депти. Бу гапти эшитип Қурумбуйди томи кетип қолишига жичча қопти. Ааааааааааааааааааааааааанчадан кегин ўзига кеп: - Ие, қизиғу, уйланганимга энди бир ой бўған бўса қанақа қп парзан кўраман? Қорявони юмронқозихмидики бир ойда тухса. Ёримди чақирворинар. Бир милитка қорап қўйсин бияққа - депти. Ментсестралар Қоряхонди деразани янига апкелишипти. Қурумбўй хаяжондан теллап, томоғи қурип, яғир дўпписиминан бўйнини буйтип артип: - Қорявони, сизди туғди деп эшиттим, шу росма? Ахирр… - деса, хотини; - Ҳа!? Нима, ахир? А? Нима ахир? Шунгаям рашк қиляпсизми?! Э, халойиқ! Рашкчи, золим эрди дастидан Доооод! - деп раддўмди бошига кўтарип бағирипти. Қурумбўй мижғиланган яғир дўпписини бошига кийипти доғин аччуви чиғип: - Қорявони, сиз мени қулағимга уйғурларди лағманини илменг. Бу ишиз учун сизи мойкага тортип қўяриттиму локигин кекирдагизи очкан штир хорам бўлатта. Соддароқ қип айтсам сиз сўйишкаям нолойиқсиз., век воля не видать . Бугундан ихтиборан сиз менга бегонасиз! Хайр, яхши қолинг, честь имею - деп Латтақишлаққа қайтипти. Қоряхон ўйинга тушип: - Кетсанг кетовур ёрим ! ҳа! Яна битта севгоним! - деп ашилла айтипти. Шундан кегин Қурумбўйди қайнаси Қоряхонди раддомдан апчиғип, сўтларга пича каплама қилди дагин, иксспиртизадан Патма - Зўвра чақалақлар Маллайип  Қурумбўй Чирмашувичка қорашлик деган мазмунда қорор чиқартирди. Сўт Қурумбўйга иккита йўлди таклип қилди. Биринжиси, болани яхшиликча тан оп алимент тўлаш, иккинчиси тубан жиноий моддаминан зонага равона бўлиш. Қурумбўй индақа расво моддаминан қомалиш мужик одамга за падло деп алимент тўлашка рози бўлди. Бир томонда қари ота - эна, бир яхта сийнисини узатиш керак, яна бир яхта Патма - Зўвра парзанлар. Шуларди ўйлап Қурумбўй бир куни менга: - Бизнесминан шуғулланмасам бўмейди шикилик, Мизхаппар - деди дўпписини қўлтиғига қистирип икки қўлиминан бошини хапсаламинан  маза қп қайлаб қайзғағини тўзғитиб.

- Қанақа бизнес, хозир бизнес бораканми? - дедим мен. Қурумбўй дўпписини қайта бошига кийип: - Мен лўлиларминан йирик халқаро шартномани имзолаб супатлик алимин етказип беришти ўз зиммамга олдим - деди. Мен хойран бўп:- Супатлик алимин? Қайттан оласан супатлик алиминди? - дедим.

Қурумбўй: - Исталбага чиғип боғбонларди қайчисиминан алимин симларди қирғаман дагин, сотип сезонда пича пул қиволаман. Барибирам сувит ёнмей симлар бекар ётипти. Исталбада бармақ изларим қомаслиги ичун резинка қўлқоп кийволаман. Набодо бита - ямпаси нима қиляпсан деп сўраса илихтрасепта ишлаяппан, линияларди янгилаяппиз дийман. Эттага эттаман Парғона канолини бўйидаги линияни қирғип сотаман - деди. - Ихтиятўғинта, ўшна. Тағин тўк - пўк урип сенга бинаса бўса… шириндан шакар норасида парзанларинг бор - деп насахат қилдим мен. Эттасига гузарга чиқсам бургадур Кибрёхон акамларди уйини кетида Йўлдашвўйминан Мамадиёр турипти. Улар Кибрёхон бургадирди дуволини охлашятканакан.

- Хорменар. Ҳа, бу, жа астейдил дувол охлап қопсилар, тинчликма? - десам Йўлдашвўй: - Чапайп калхўзига Прзднт келяптийкан шунга дувол охлап шуйтип иш қип ётиппизда, Мизхаппар - деди. Миндей қорасам, махалла камкетти райиси мактап болларди ишлатип арихларди қирғағидаги ажирихларди қирдирип тозалатяпти. Бирпастан кегин қишлаққа жўнналислар келип махалла камкеттан интервю олди. Махаллакамкет микрапўнди оп гапирип кетти: - Хурментлик прзднтимизди калқўзимизга келишлари биз дийқонларди илхомлантирп  юварди. Хўкматимизга раҳмат, мана ишқилип хамма йўхлар етарлик. Илихтрлар бор, газлар қўрқинчилик равшта гувилдап ёнип ётипти. Хоятимиз пораван. Муна бияхта осмонимизам мисаппо. Ойлихларди муна, ўз вохтида оляппиз. Хўкматимиз ғамхўрлихларига лаббай деп жувоппарип калхўзимиз дийқанлари табият инжихлихларини морданавар енгип йиллих пилонларди ортиғиминан бажарип келяпти. Мени таклпм шу прзднтимиз ўмирларини охиригача бизга прзднтўсин деп силардан шуни интимос қиламан. Иложиўса манўв осейишталихти сохлап турганларийчун прзднтимизга Чернўбл нукопотини берсенар деп силардан шуни интимос қип қолариттим… Мен махалла камкетти гапларига хойран бўп турсам Илихтрасепти бошлиғи Тўланип кеп қолди. У кўчада оғир палтуларди, куя еган телпахларди кийвоп сўвихтан палтуларини енгига қўлларини яширвоған бекарчиларга: - Акалар , ўн беш, йигирма милиттан кегин сувит ёнади деди. Одамлар хурсант бўп поппон - поппон қип уйларига қорап югиришти. Мени юрагим шувввв этти. Тезда Қурумбўйди огохлантириш керак деган пиласўпик пикр келди мийямга дагин, юғирғилаганимча Порғана канолди бўйига қорап чоптим.Канолди бўйига етей деганимда одамларди “Уррррррреееееее!” деп бағирип сувит ёнип қолди. Дўсимди огохлантиришга улгимей қолдим. Қурумбўй исталбага чиғвоп симди қирқиятканакан. Бир махал симдан қизғиш - зангори ўт чиғип турип Қурумбўй ерга “Пооооп!” айтип чушти. Юғирип етип борганимда Қурумбўй қўлида боғбонларди қайчисиминан буйтиб чўзилип ётганакан. Бечарани кўзлари бақрайип, яғир пинжагидан тутун чиғяпти. Бошига танкисларди шлёмини кийвоғанакан рахманлик.Қурумбўйга қораааап турип нимагадур хўрлигим кеп кетти. Хаётида рўшнолик кўрмаган дўсимга рахмим келди. Дўсларди тирихлигида қадрига етмасаканмиз. Одамди ўлгандан кегин қадри билинаракан.Аламдан аптим бужмайди. Каристи қўйини терисидан тикилган телпагимди кўзларимга босип: - Ҳа, тирикчилих деп тўк урип тирранг қаткан дўсимма. Энди норасида қизларингди ким бағади?! Хотинингам қайта қизўлип уйланмаган йигитка турмушка чиғип кетти. Тириклигингда сени билип - билмей ранжиткан бўсам ҳаққингди халол қил, рози ўғин,  ўшна. Бизи тарапларда тирикчилик ўтказиш қаҳрамонлик. Ўзбекистон қаҳрамони унвонини халқти толап, зулм қиған иплос, ҳезалак хокимча каламушларга, сотқин, ювиндихўрларгамас, сенга ўхшаган хеч вақо қолмаган юртта тирикчилик ўтказип оиласини боқолган оддий одамларга бериш керак! Сен тирикчилик йўлида қохраманларча холок бўлдинг, дўсим! Жойинг Жаннатта бўсин, Қурумбўй… - деб бўзлап еғладим. Кегин дўсимди жасадини елкамга ортмоқлап қишлаққа қорап жўнадим.Қурумбўй рохманлик ўлсаям боғбонларди қайчисини қўлидан қўйвормади. Мен далани кесип ўткинумча харсиллаб чарчап қолдим. Қишлаққа етей деганда напас рослап ўликди ерга қўйдим доғин, телпагимди бошимдан олдим. Бир маҳал миндей қорасам, Қурумбўйди юзлари буйтип учип - учип турип тирилип кетса бўлама?Мен шашип уни бетига қоратип шапалақ торттим.Икки елкасидан ушлап силтап: - Қурум! Қурумбўй! тирикмисан, ўшна?! - деп бағирдим. Анчадан кегин Қурумбўй хириллап: - Век воля не видать - деди. - Э, Худойим, дўсимди қайтарип берганинг учун ўзинга шукр! - деп бағирдим мен осмонга қорап. Кегин Қурумбўйди суяп қишлаққа жўнадим. Қишлаққа кириб бориб қорасек бекарчи одамлар яна тўпланип турипти. Ҳа, тинчлихма? - десам, Мамадиёр хапўлип: - Иплослар сувитти яна ўчиришти - деди. - Нимага ўчиришади? - деп сўрасам, Йўлдашвўй: - прзднт Чапаюп калқўзига тўхтамей бошқа яққа қорап кетипти. Прзднт ўтип кетишиминан газдиям, сувиттиям тақа - тақ ўчиришти - деди. Майли Қурумбўй ўлмей қолди шунгаям шукр - дедим мен. Одам индақа ношукрўмашкерагаканта, Сайтмират ака. Майли эмаса, мен талага борей. Искуватир бузулип қопти. Зовурларди белкурахминан қўлда кўвлаяппиз. Бургадур Кибрёхон акам: - Мизхаппар, ота - буваларимиз кетмон, белкурахларминан Котта Порғана канолини қириғ беш кунда кўвлаворганакан. Бизам ота - буваларди анъаналарини довом эттиришимиз керак. Ўртағ Исталин Ўсман Юсупупга хазиллашип: - Ўсман, шу сени Маскувага апкеволей дийману хамма яғдан канол қазип кавлаворасамикин деп қўрқаман - деганакан - деди. Биз ашнақа кавлашка уста, нохоятта талантлик халқаканмиз, Сайтмират ака. Ашунчун доооойим бир - биримизди кавлап турамизакан. Хўп, хойр эмаса. Барча Ватандаштларга дуо денг. Ҳурматминан Мизхаппар.

Йигирма биринжи пеброл,

Икки минг саккизюзинчи йил.
Чапайип калқўзи.