Холдор Вулқоннинг ижодий саҳифаси.

Мизхаппарнинг  учинчи     мактуби

Ушбу мактупим  шомолди  сингари тезликминан етип мағлим бўлсинки, ўшал бизди пораван ҳоятимизди кўромедақан чет дўлатларди  мисаппо ховосидан напас оп, ўз водкасини ичиб юрган Сайтмират акамга деб билодурман. Ассалому алейкум, ҳурматлик Сайтмират ака. Қалай, қозондай қорайип, сомондай сарғайип, “Адашкан ит каби Пурқат қаян борғим билолмасман” деп ашиллаларди айтип, балалайкаларди чолип юрипсизма шуйтип? Димағлар чоғма? Бир машойих айтканакан:Ватандин айри кўнгилди билингки яйратип бўлмас,
  Баайни банди булбулни чамансиз сайратип бўлмас.

Энди мендан сўрасез, менам юриппан ака, Чапайип калхўзида ишлап, шудгарларга яхоб берип. Талалар оппоқ қорминан қопланган. Қораааап турип ғазал ёзгиз кепкетади. Ромонтикага берилип кетмей - а, ака? Хўп бўлади. Яқинда Қурумбўйди кўргани Қомақхонага борип келдим. Яхшими, ёмонми, Қурумбўй қандашимиз. Султон суягидан тонмапти дейишкан эскилар, ке, шу ғарипти йўхлап совоп иш қилей дедим доғин, бир юмалақ памил чойминан тўртта лўли ковопти иккита нонди орасига оп қомақхонага бордим. Борсам Қурумбўй қомақхона ташқарисида мелисаларминан яқалашип юрганакан. Мелисалар уни хайдап: - Э, қанақа одамсан?! Хит қивордину! Мана, қўлингда сўтти қорори! Сенга амнисия тегди, энди озодсан! Бор, уйинга жўна! - деса Қурумбўй: - Нимага энди менга амнисия тегаракан?! Мени озод қилишка ҳаққинар йўқ! Мен олий сўтка аппиласия, кассасия шикояти ёзаман! Нега мени қамалиш хуқуқидан махрум қиляпсилар?! Бу масалани олий сўт чечмаса мен Хуман Райис Ўч ташкилотига арз қиламан! - деб бақирди. Мелисалар бинаса қп қочип турмани дорвозасини ёпволишти. Қурумбўй турмани дорвозасини мушлап: - дорвозани оч, иплослар! Оч дияппан! - деп бағирди. Темир дорвозани данғиллатип тепти доғин - Оч дорвозани! Камерада қўнжилик патинкам қопкетипти, хич йўқ ўшани оволей! - деди. Мелисалар ичкаридан: - Пашйўл ти на уй! Сени ўзи зўрға чиқардик! Ичкарига кирвосенг сени яна судра - судра қилиб юришга тоқатимиз йўқ! Патинкейни хозир ўзимиз опчиғип парамиз! - дейишти. Бир пастан кегин тиканли сим тортилган дуволдан Қурумбўйди қўнжилик патинкаси учип ўтип “Топ!” “Туп!” айтип чушти. Мен бориб Қурумбўйминан саломлаштим. - Ҳа, келдингми, Мизхаппар - деди у мен билан совуққина кўришиб. Шу пайт ичкаридан битта мелиса бағирди: - Э, братан, сиздан интимос, шу қандашизи алдап - сулдап бийеттан апкетинг! Жонимиздан тўйдирвордию бу муттахам! Қамоқхона тарихинда бундай чиқин махбусти энди кўрип туриппиз! Мен Қурумбўйди инсопка чақирип: - Қурумбек, эсингди йиғ, ўшна. Юр, тезрақ бийеттан кетейк - дедим. Қурумбўй ерда ёткан мушттан каттарақ тошти оптурип соқчилар минорасига қоратип отти. Яхши салдат бола чап берип қолди. Бўмаса пешанасидан дарча очилип қоларитти. Қурумбўй ўзича: - Ҳа, сенлар шашмей тур, кампрамат йиғип қўйиппан. Яқинда ҳаммени ясейман - деп ғудранип қўйди. Мен Қурумбўйди тинчлантириб  аптабўз бекатка қорап судрадим: - Дўсим, индақа, тош отма. Индан кўра озод бўғанинга суюнсангчи. Бошинга қўнмоқчи бўған бахт қушини шуйтиб калтак  оп "Киш - киш!" деп қувасанма? - дедим. Қурумбўй: - Мен барибир қомалмей қўймайман, век воля не видать! - деб бақирганча олдимга тушиб кета бошлади. Йўл йўлакай мен қизиғиб: - Қурум, ҳали Кампировот йиғдим дедингми? Нима у? деб саволга тутдим. Қурумбўй тучунтирди : - Мужик, сенда понятка бома ўзи? Кампрамат бу дубакларди грехларию! Қобил дубакка компрамат бор. Қара, ўзим камбахолман. Шконкада ўтириб “светой”имга чефирдан қуйиб ичеееб ота кайп қилиб ўтирсам. Қобил кириб семейкаларгача ашмонать қилди. Мен, Қобил бу ишинг за падло десам. У менга қораб туриб: - Сенга Қобил нукопоти бериш керагакан - деди. Қанақа у Қобил нукопоти? - дедим мен хайрон бўлиб. Мана, манавинақа нукопот! - дептуриб Қобил қўлидаги тўқмақминан бўйнимга қўйворувди мандалаж ўпқолдим. Хамма томирларим битта бўп, қўлларим акашак ўпқолди - дб қомағда кўрганларини изақ воқт гапирди Қурумбўй. Мен Қурумбўйга: - Қўй, буйтиб мелисаларминан олишма ўшна, индақа Қобиллардан ихтият бўғин. Эски китоплардаям келадики, Қобил деган бола Хобил деган укасиними, ё Хобил Қобилдими тошминан уриб ўлтирганакан - деп унга насахат қилдим. Қурумбўй бўса: - Вой иплооос, у ҳали Хобил деган ўз укасиниям тошман уриб ўлтирганаками? Яхши айттинг. Униям кампраматга қўшип қўяман. - деди Қурумбўй. Биз аптобўз астанўпкасигача жим бордик. Астанўпкада одамлар тўпланиб турган жейтта Қурумбўй яна гапиришга бошланди: - Мизхаппар, сен “Чигиртка ўйинди” биласанми? деди. Мен йўх - дедим. У Чучунтиришка чушти: - Зонада камбохоллар тўпланамиз доғин, иккита гугутти олиб шиққиллатиб, чертиб буйтип чолиб зоновский қўшиғлардан хиргойи қиламиз, Век воля не видать - Қурумбўй шундей деб туриб чўнтагидан иккита гугут олди доғин, шиққиллатиб, чертиб чолиб ашилла айтди.

Турма мени маконим,
  Аара вай,
  Одиночкаси дўконим
  Аара вай.
  Ара вааай вай,
  вай вай вай вай
 

Бу қанақа “Ералаш” бўлдийкин деп астанўпкадеги одамлар хайрон. Улар хайрон бўған сари Қурумбўй авжига чиғади.

Владимирский централ
  Ветер северний
  Повесился там прокурор…
  Извозчик, отвези меня роднўй,
  Я как ветерок сегодня вольний.

Қорасам, бир-иккитаси жиннихонага тилпон қилиб психбригадани чақириш учун маслахатга масси кийдиришяпти. Мен шартта такси ушаб Қурумбўйди мошинага тиғдим дагин, уни бинаса қилиб алдаб - сулдаб уйига ташаб келдим. Э, хайрият, қутулдим - деб юрсам Яқинда у уйга таклифнома ташаб кетибди. ўқисам, Қурумбўй мени тўйга таклип қипти. уйланяптикан. Қоряхон деган қизга. Оббо, яна чиқимаканда, тўйга нима тўяна қисамикин деб ўйланиб турдим дагин, миямга кеган  пиласўпик  пикрдан хурсант ўлиб “Эврикааа!” деб бақирворувдим мехмонга кеган паженник камандада ишлейдоғон поччамди юраги ёмон бўпқолай деди. Уйда каристи қўйини терисидан тикилган телпах борийди. Аши телпахти газитага ўраб поччам берган кирза ўтигимди кийип тўйга жўнадим. Тўянани кўриб Қурумбўй хурсантўпкетти. У каристи қўйини терисидан тикилган адманка телпахти кийволди. Қурумбўй Қизил тўй қиғанакан. Келинам ўтирибти тўридаги истолда ҳар замонда чўйнакка қуйилган арахтан қиттак - қиттак урип. Мехмонларга барматуха тортишканакан. Ҳаммаси мос, бунни қизариб кўзлари ғилай ўпқоған. Отарчи “Лазги”ни айтяпти. Мамадиёрминан уч - тўрттаси ўртани чангитиб, оёқларини шиқиллатиб, елкаларини учириб муқом қп ўйинга тушяпти. Битта мос бўйнини томирини ўқловдай қилиб “Вой дўўўўўўўўўўст! Жуп бўсииин!” деб бақиряпти. Мен Қурумбўйди янида ўтирувдим. У менга битта маллатоп одамди таништирди. - Мийманди ати Бенжамен, памиласи Макинтўш. Амиркадан кеган правазашитник. Хайвонларди хуқуқларини химоя қилади. Мисол учун сен иттими, эшакдими, пашшаними урип озор берсанг сени сўтка бериб қоматади. Гаплашкина, Самоворда ит сўйганингди  билса  беш - ўн йилга улгиржи қомалволасан - деди. Кегин мени мистер Макинтўшга : - Сээр, хис немс мистер Мизхаппар . Веерай найс пипл - дб таништирди. Мистер Макинтўш: “Найс ту мит юв” ми бинасалар дедию яна ўртадоғи ўйинга тушятканларди томоша қилишта довом этти. Мен ичимда: итти сўйиб этини димлама қип, терисидан телпак қиганимди билиб қолса бу свўлич мени қоматворараканда. Яхшиям Қурумбўйди бошидаги телпакка ихтибор бермади - деб суюндим. Мистер ўйнаятганларга дўллер қистирувди отарчини кўзи олайди доғин, даромат кўптуриб “Қарғалар учса қорейлик Марғилонди йўлига” деб ашилла айта бошлади. Бир - иккитаси мистерди ўйинга тортишди. Мистер энди ўйинга тушятувди Каннейчилар тўйхонага узун - узун ёғоч аяғларди кийволиб қайрақларини шиққирлатиб ўйинга тушаётган боламинан кирип кеп қолишди. Ноғоролар зарбидан тўйхона зириллаб каннейди ғат - ғути отарчини ашилласини эшиттирмей қўйди. Нағорачи “Гамба гамбл, гамлба гамбл” деб чолса, каннейчи каннайди осмонга тўғрилаб, қорни очилип, ғат - ғут қп одамларди ўйинга чорлейди. Мистер бунақа чолғи асбобларди биринчи кўриб туришиканта. Қизиғиб хайрон бўп тушимми ё ўнгимми, ё кўзимга кўриняптимикин? Мен касал ўпқоппан шкилик. Тезда духтирга учрамасам бўмейди дегандей ўйланиб турувди кимдир Мистерди қўлидан худди тартиббузарди тутвоған дружинникти сингари судрап ўртага тортти доғин, “Ажнабий каннейга ўйнайди” деди. Яна битаси уни иккинчи қўлидан ушлаб тортиб “Йўқ, Мистер “Қарғалар”га ўйнайдилар” деб бошқа томонга тортти. Яхшиям денг Мистерди бахтига беш ўнта йигит дупур - дупур қилиб “поёндоз” талашиб қолди. Бўмаса каннейчиларминан отарчилар Мистерди тенг иккига бўлвораритти. Бу орада поёндоз талашканлар сони яна кўпайиб улар бир - бирини тортиб дупир - дупирррр қилиб ияққа, дупир - дупирррр қилиб бияққа сурилади, гох дуволга бориб урилса, гох хандакка ағанаб кетишади. Бир махал динг, улар ўлжани толашяткан бўриларди сингари ихраб, хириллаб узумди сўкичагини устунига бориб урилувди, толходадан қилинган устун чирип қоғанакан, синиб “қарс!” айтти доғин, сўкичак қийшайиб ағанаб кетти. Тўйхона чирағларини сими сўкичакка байланганаканта, симдан ўт чиғиб “порр! - поррр!” деб суворка бўп тааарс! айтиб портиллап кетди. Хотин - халаж қийчув қилди. Ғовур ғувир тўпалан тўс! Террорчилик амалёти содир бўлди шикилик деб ўйлаган Мистер қўрқип кетиб: - О, майн Гот! Мамма мийя! - дб бағирди. Сўғин, чирағ ўчти. - Э, Рўзимат! Омборхонада шейтанчирағ бор. Апчиқиб яқинар! - деди Қурумбўй. Рўзимат шейтанчирахти яқиб: - Томом, энди илихтрасептаги транспарматур отворди. Энди бир икки ой Латақишлахта сувит ёмейди! деди. Луппилла Хожи ака: - Қаний, индақа бўса тмасам, тўй томом! Хамма уй - уйига, капа тўйига! деди. Одамлар хапўлиб тарқап кетишти, Мен Қурумбўй минан хайрлашиб: - Бўпти эмаса, Қурум. Бахтли бўлинар. Мана уйланвоғанинг яхшўлди, ошна, мўви сўвуғди кунида. Дўсим, энди индақа қамалишти ўйламағин - дедим. Қурумбўй ўса: - Э, юзошти ўтвосин. Хотинимминан ойлавий қомалволамиз деди. Мен дийди, уларди тинч қўйип қўймиман. Тухмат қиламан. Уйимга атўм бўмпа ташашмоқчи дийман. Сен мухалипатминан қалинсан. Михалипатка мактуп ёзсенг, улар қомалишимга ярдам берворишади - деди.
  Машнақа гаплар, Сайтмират ака. Майли эмаса, мен шашилятувдим. Дориланган чигитти чигитўрага ташишим керак. Боҳорда у чигитларди килянкани тагига экамиз. Айткандей, қочан келасилар? Тезрақ келип диктатурди кетига  тевип - тевип тахтасидан  чуширинар энди. Ўзбек Халқи қийланип кеттию. Етар энди Ватангадейўлип юрганинар. Қайтип келинар.Омалекигин уруш қименар. Уруштан пойда чуғмейди.

Хурмат минан Мизхаппар.

Чапайип калхўзи.