Холдор Вулқон
  Мизхаппарнинг
эллик учинжи мактупи
Кеча чуштан
кегин Қурумбўй хазрахлари : - Тезда
Йўлдашвўйди эгарленар, зарил иш вор
- деди. Биз хўп бўлади деп Йўлдашвўйди
устига гиламча ёпиб, белига эгар
уриб юганидан исталбага байладик.Қурумбўй
бир калава канапминан биз териб
йиғип қўйган пепсикўла, краска бонка
ва кансерва бўнкаларди магазимди
искалатидан пахта қопларга соп
опчиғип Йўлдашвўйга юхлади дагин
ўзиям пахта қопларди орасидаги
эгарга ўтирди. У шонлик саркардаланни
сингари узангига аяғини тирап
юганди тортип бизга: - Покўниям
ребята! - деп бақирди. - Қаяққа, хирмахлик
домла?! - дедик биз хойран бўп. -
Чапайип калхўзигаа! Сизминан биз
ғаплат уйқусида ётган мудроқ халқти
ўйғатмасак ким ўйғатади?! Бу буюк
ишти қишлақ – қиримдан бошласак
махсатка минопиқ бўлади! - деди. Биз
салдат одамлармизта. Хўп деп
Йўлдашвўйди мнволдик. Шуйтип йўл
юрсагам мўл юриб , тоғу дарё, чўл
юрип кеч кириб қош қорайганда
Чапайип калхўзига кирип келдик.
Йўлдашвўй чўчқахонага қораб кетятувди
Қурумбўй юганди қаттиқ тортип уни
тўхтатди дагин қамчиминан бир
икки савалап қишлаққа бурди. Қорасак
қишлағда сувит йўқ.. - Айни миддао
- деди Қурумбўй эгардан чушип. Кегин
қамчисини буклап ўтигини қўнжисига
жейлаганича бизга : -Пахта қоплардаги
бўнкаларди канапка уч – тўрттадан
бейлап жудаям узун шақилдоқ ясенар
деди. Пирзднди хўкми хўк. Хўп бўлади
деп бўнкаларди арчани ўйинчағларига
ўхшатип бейлап, шақилдоқди ясаб
Қурумбўйди порманиминан у шақилдоқлар
бейланган канапти қишлағди
кўчаларига тортдик..Биз шақилдоқларди
мантаж қигунимизча ярим кечўпкетти.
Қишлағда сувит йўқ , одамлар тилвизир
кўришмейди. Муни устига кундузиминан
ишлўрип чарчаган. Биздан бошқа ҳамма
тирранг қатип ухлаяпти чушида бюк
келажагди кўрип. Балки ухламаятканларам
бордур. Лекин бу нарса бизди совоплик
ишдан тўхтатолейдими? Йўқ албатта.Хамма
нарса тайёр бўгач Қурумбўй Мамадиёрга
қорап: - Бошланг, Мулла Мамадиёр
домла! - деп хайқирди. Мамадиёр : - Бош
устига, хазрати олийлари! - деп
турип канапти тортувди қишлақ
осмонини “Шаланга – шаланг! шаланга
– шаланг!” деган шовқум – сурон тутип
чўчип кеткан итлар акиллап, товуқлар
қақағлап, ғозлар ғағалап , сигирлар
мараб, отлар кишнаб, эшаклар ханграб,
хўкизлар бўкириб қиёмат – қайим
бўпкетти гўё. Бу шовқин сурондан
капалаги учкан одамлар уйларидан
сарпойчан чопиб чиқишти. Мамадиёр
бўса тўхтамей канапти тортаритти.
Муна
кўрдиларизми?! Халқ ўйғанди! Мунақа
жангу - жадаллар пайти ғазал ўқиб
туриш керак! Қона эмаса, хазрати
Мизхаппар эшон, сизам шохертабят
одамсиз, ўқинг шох байитлардан! - деди
Қурумбўй. Мен тамағимди буйтип қирип
бор овозимминан Бобурди байтини ўқий бошладим:
-
- Ғафлат уйқусийдан
уйғон, гар тилар бўлсанг мурод!
Ким етар
махсадға хар ким бўлса ул бедоооррроқ!
Халойуқ ! Нима
бўляпти ўзи - а?! Нима у шалақа –
шалақ қиляткан?! - деп бақирди кимдур
қоронғилик қаъридан.
- Яна Ўктабр
ревалусяси бўляпти шкилик! Бу хойнахой
шахарга кўчип кеткан Курумбўйларди
иши бўса керак! Оббоооо! Энди шу
етмей турувди! Зўрғалаттан каптализмга
кўникканимда... - деди хапа бўп яна
кимдир. - Э, Худога шукр, охим Оллога
етипти! Уруш бошлангани қандей
яхшия! Ох қандей яхшиииии! Мен қанча
йиллар кутдим бу уруш бошланишини!Хутти
янги йил арапасида қор ёғишини
куткандай кутариттим ! Ёлғиз эзгу
тилагим, Атўм бўмпаси ияқ – бияққа
алангламай тувра Калхўз райиси
Бадалиппинан махалла камкетти уйига
кеп чушсин! Бою камбахол тенг
бўламиз! - деп суйинди яна биров.
Қорасам Мамадиёр тинмей канапти
тортяпти. Қурумбўй хавлилардиям бир
кўздан кечирип қўйейк деп Йўлчивўй
нишолдачини гарбиль тахтадан
қилинган дорвозасини очип ичкарига
қораб юрди. Биз Йўлдашвўй икаламиз
Қурумбўй домлага эргаштик. Ичкарига
кирсак Йўлчивўй нишолдачи хотин
бола чақасиминан қийшиқ сўрида
пашшахона тутвоп ухлаятканакан.
Қурумбўй аччуви чиғип сўрига сакради
дагин пашшахонани қайрип Йўлчивўй
нишолдачини буйтип ўтигиминан
тевип : - Э, Юльчибай , тибе ни касайиса
штоли?!. Падйўм! - деди. Йўлчивўй кетини
кесип кетсаям билмейдигон даражада
хурраг отип ухлўврди. Бола – чақасини
уйқиси Йўлчивўйди нишолдачини
уйқисиданам қаттиғакан. Қурумбўй
аттанг дегандей бош чайқап: - Муна
миллатти ахволи! Янида Яденний бўмпа
портилласаям сезмей ухлўради! - деди.
Уни қахрлик қонталаш кўзлари ой
нурида ялтирап кетти. Кегин: -
Йўлдашхўжа, анўви пақирдаги сувди
апкенг бияққа! - деп буйирди. Йўлдашвўй
Қурумбўй домлани назаридан қопкетмей
деп пақирдаги сувди апкеп домиллага
узатти. Қурумбўй: - Ётма ғопил
бандалар! Битсин энди эски турмуш
ул кулоху жандалар! - деп рубойи
ўқип пақирдаги сувди Йўлчивўй
нишолдачини устига қуйворди. Нишолдачи
сувдан сесканип, энтикип, сакрап
ўннидан турди дагин, Қурумбўйга
қорап : - Нишолда тугади! - деди энтикиб
напас оп. Қурумбўй хойран бўп
турувди Йўлчивўй нишолдачи қўлларини
юзига буйтип : - Обўш бўлди - деди.
- Э, эсиз миллат! - деди Қурумбўй
Йўлчивўй нишолдачига ачиниб. Кегин
бизга қорап : - пашли далше – деди.
Биз хўп деп Қурумбўй домлани кетидан
юрип кўчага чиғдик. Яна битта
хонадонга кирсак хонадон эгаси
Бойкомил этикдўз айвондаги сеткаси
осилип қоған калавотта майкачан
бўвоп қатип ухлаятканакан. Йўлдашвўй
буйруғди кутип ўтирмей сирлик
пақирдаги саккиз летрча келадоғон
сувди апкеб Қурумбўй домлага
тутқазди. Қурумбўй: - Рахмат, Йўлдашхўжа
эшон домла почча - деди дагин сирлик
пақирдаги саккиз летрча сувди
Бойкомил этикдўзди устига қуйворди.
Бойкомил этикдўз сакрап ўннидан
турип Қурумбўйди харрагидан хиппа
бувип қоса керак десак уни
тескариси бўлди. У қилт этмей
ухлўврди. Қурумбўйди томи кўталлип
Бойкомил этикдўзди каравотини
даст кўтарип турип ағдарворди.
Каровот тескари бўп Бойкомил икки
матта ерга юмалаб кетти. Қорасак
у қор бўралап яғяткан қиш кечаси
иссиқ сандалди ичига кириб ётвоган
пишакдей хуриллап ухлаяпти. Қурумбўй
Бойкомил этикдўзди ховлида юмалатип
ғилдиратсаям ўйғанмади. Хапа бўп
кўчага чиғсак Мамадиёр халиям
канапти тортқилап шақилдағди
чолятканакан. - Бас қилинг, мулла
Мамадиёр ! - деди Қурумбўй. Мамадиёр
хўп деп канапти қўйворди. Линиядоги
шангила шингил тўхтагач итларди
акиллашиям, товуғларди қақағлашиям
, ўрдак – ғозларди ғағалашиям, отларди
кишнаши, эшагди ханграшию хўкизларди
бўкиришиям тинди. Кўчада тўпланган
одамлар эснаб – эснаб ухлагани
уйларига кириб кетишти. Озгина вақит
ўткач оммовий хуррак эшитила
бошлади. Шунча уринишларимиз зоя
кетти. Бизди миллат ўзи ўйғанмейдигон
миллатаканта, Сайтмират ака. Хўп
майли эмаса. Чет эллардаги
Ватанидаштларга солом айтип қўясиз.
Эҳтиромларминан укангиз Мизхаппар.
24 инжи сентябир,
2009 инжи йил.
Тунги сохот 11
дан 20 милит ўтти.
Чапайип калхўзи.
|
